زانست

كەشتیی نوح زانا ڤایرۆلۆژییەكان دەڵێن كە ڤایرۆسی (كۆڤید-19) بە بەردەوامی گەشە بەخۆی دەدات و تا ئێستا (30) وێنەی جینی نوێی ڤایرۆسەكە دەركەوتووە و ئەمەش دۆزینەوەی چارەسەرەكانی ئاڵۆز كردووە. زانا توێژەرەوەكانی زانكۆی (چجیانگ)ی شاری (هانگچو)ی چین توێژینەوەیەكیان كردووە و تێیدا ئاماژەیان بەوە كردووە كە توانیویانە لە مەترسیی و توانای ڤایرۆسی (كۆڤید-19) كەم بكەنەوە و نەهێڵێن خۆی بگۆڕێت و گەشە بە خۆی ...

ڤایرۆسی كۆرۆنا “SARS-CoV-2 ” و پەیوەندیی بە نەخۆشیی شەكرەوە راوێژ عومەر* لە دیسەمبەری ساڵی 2019دا، جۆرێكی نوێ لە ڤایرۆسی كۆرۆنا لە شاری ووهانی چین سەریهەڵدا، ئەم ڤایرۆسە ئێستا بە زۆرێك لە وڵاتانی جیهاندا بڵاوبۆتەوە، كە تا رێكەوتی 25/4/2020، (2,855,694) حاڵەتی تووشبوون بەم ڤایرۆسە تۆماركراوە، لەگەڵ (198,532) حاڵەتی مردن. لە زۆربەی ئەو ناوچانەی ئەم رێژە زۆرەی تووشبوون و مردن تۆماركراوە، لەو ...

دۆزینەوەی چوار جۆری نوێی شەمشەمە كوێرە زاناكانی زانكۆی كینیا (4) جۆری شەمشەمەكوێرەیان دۆزیوەتەوە كە هاوشێوەیەی ئەو شەمشەمەكوێرانەن تا ئێستا بە هۆكاری بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی (كۆڤید -19) دادەنرێن. زانایانی زانكۆی (ماسای مارا) ی كینیا و مۆزەخانەی نیشتمانی ئەو وڵاتە، بەهاوكاریی زانایانی مۆزەخانەی (فێڵد) شیكاگۆ توانیویانە ئەو شەمشەمەكوێرانە بدۆزنەوە و توێژینەوەی لەسەر دەكەن. بە گوێرەی تیمی توێژینەوە هاوبەشەكە، ئەم گیانلەبەرانە پێشتر نەبینراون، بەڵام ...

ڕەنگی سپی پۆشاكی پزیشك و كارمەندانی تەندروستی بووەتە سیمبولێك، كەواتە نهێنی ئەو ڕەنگە چییە؟. تا نیوەی سەدەی نۆزدەش پزیشك و كارمەندانی كەرتی تەندروستی هیچ پۆشاكێكی تایبەتیان نەدەپۆشی لە كاتی كاركردنیان لە نەخۆشخانە و كلینكەكاندا، بەڵام نەشتەرگەرەكان لەكاتی پرۆسەی نەشتەرگەرییدا، بەروانكە و دەستكێشی درێژ و تەسكیان بەكاردەهێنا بۆ ئەوەی لەشیان و جلوبەرگەكانیان خوێناوی نەبێت. یەكەمین كەس كە بیری لە گرنگیی ڕەنگی ...

زانكۆی گەرمیان و زانكۆی نۆتینگهامی بەریتانی پرۆتۆكۆلێكی زانستییان ئیمزاكرد ئەمڕۆ پێنجشەممە لێكتێگەیشتنێكی زانستیی لەنێوان زانكۆی گەرمیان و زانكۆی نۆتینگهامی بەریتانی، ئیمزا كرا. لەوبارەیەوە پ.ی.د فەرهاد قادر سەرۆكی زانكۆی گەرمیان بە كوردستانی نوێ‌-ی ڕاگەیاند: دوای سێ‌ مانگ كاركردن بۆ ئەنجامدانی لێكتێگەیشتنێكی زانستیی هاوبەش لەنێوان زانكۆی گەرمیان و زانكۆی نۆتینگهامی بەریتانی، ئەمڕۆ ئەو پرۆتۆكۆلە زانستییە لەنێوان هەردوولادا ئیمزاكرا. لەبارەی ناوەڕۆكی لێكتێگەیشتنەكە، سەرۆكی ...

ڤاكسین وەك پارێزەرێكی كاریگەر بۆ ڕێگریكردن لە توشبوون بە نەخۆشی كۆرۆنای نوێ COVID-19 نوسینی: م. هێمن محمد حسین ماستەر لە توشبوون و بەرگری لەش م. كارۆخ علی خوێندكاری ماستەر لە مایكرۆبایۆلۆجی و زەرعی خانەی گیانەوەری (Animal Cell Culture) ڤاكسینەكان بە هەرمادەیەك دەوترێن كە دژەپەیداكەر (Antigen) بێت و توانای ھاندانی بەرگری تایبەتی لەش (Immunogenicity) ھەبێت و تا لەشمان ئامادەبكات و فێربكات ...

سه‌ربه‌ست عبدالرحمن كلۆر ‌خۆی بەته‌نیا بێت ماده‌یه‌كی ژه‌هرینه گازێكی سه‌وزی زه‌رد باوه‌، هه‌موو جۆرەکانی زینده‌وه‌ر ده‌كوژێت، هه‌ربۆیه‌ وه‌ك چه‌كی شه‌ڕ له‌ساڵی 1915 به‌كار هاتووه‌. ئەڵمانه‌كان 168 تۆن گازی كلۆریان به‌كارهێنا له‌شه‌ڕێكا دژ به‌ فه‌ره‌نسییه‌كان و نزیكه‌ی 5000 سه‌ربازی فه‌ره‌نسیان له‌ ناوچه‌ی ئیبر كوشتووە،كلۆر وه‌ك چه‌كی ژه‌هرین له‌ ناوچه‌ی دوما له‌ دیمه‌شق ساڵی 2018 و ئیدلب له‌ لایه‌ن سوریاوه‌ به‌كار هات ...

توێژەرەوەكانی زانكۆیەكی ئوسترالیا ئاشكرایانكردووە: دەكرێت هەڵگرانی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە ڕێگەی پاشەڕۆكانیانەوە دەستنیشان بكرێن. پاش سێ مانگ لە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە جیهاندا و لە درێژەی توێژینەوەكان کە سەبارەت بەم ڤایرۆسەوە دەكرێت، زانا و توێژەرەوەکانی زانكۆی نیشتمانیی ئوستورالیا توانیان بگەنە ئەو ڕاستییەی كە دەكرێت بەر لە دەركەوتنی نیشانەكانی توشبوون بە ڤایرۆسی كۆرۆنا لە مرۆڤاد، ئەو ڤایرۆسە لە پاشەڕۆی كەسەكاندا بدۆزرێتەوە. لەمبارەیەوە ...

دەسەڵاتدارانی تەندروستی چین ئاشكرایانكرد، حكومەتی ئەو وڵاتە ڕەزامەندی دەربڕیوە بۆ تاقیكردنەوەی كلینیكی لەسەر دوو ڤاكسینی دژی ڤایرۆسی ( كۆڤید-19). ئاژانسی هەواڵی (شینوا) ئاماژەی بەوە كردووە، ئەو دوو ڤاكسینە لە پەیمانگای (وهان) بۆ بەرهەمە بایۆلۆجییەكانی سەر بە گروپی نیشتمانیی چینی بۆ پیشەسازیی دەرمان گەشەی پێدراوە و كۆمپانیاكەش دەوڵەت و كۆمپانیای (سینۆڤاك بایۆتیك) خاوەندارێتی دەكەن و بارەگاكەی لە(بیجینگ)ی پایتەختی چینە. ئەم دوو ...

بە مەبەستی خۆپارێزیی لە ڤایرۆسی كۆرۆنا، پسپۆڕان هۆشداری دەدەن لەوەی پێڵاو باشترین گوازەرەوەی ڤایرۆسی (كۆڤید-19)یە. هۆشداریی و ڕینمایی ئەو پسپۆڕانە، بە تایبەت زانایەكی زانستی ڤایرۆسەكان ئەوەیە پێویستە كەسەكان لەم كاتەی كە ڤایرۆسی كۆرۆنا بڵاوبووەتەوە یەك جووت پێڵاو تەرخان بكەن بۆ چوونە دەرەوەكانیان، لەگەڵ گەڕانەوەشیان پێڵاوەكانیان لە دەرەوە دابنێن. هاوكاتیش لە فیلمێكی دیكۆمەنتاریدا ئەوە خراوەتەڕوو كە پێڵاو دەبێتە سەرچاوەیەكی سەرەكی بۆ ...