‌شادمان مه‌لا حه‌سه‌ن‌

بەو پێیەی یەكێتی حزبێكی گەورەی خاوەن پێگەی جەماوەریی و سیاسییە، كاریگەریی زۆری هەیە لەسەر تەواوی كایەكانی كۆمەڵگەی كوردستان. لە رووی ئابووریی و سەربازیی و ئاسایش و هاوسەنگیی هێز و مافی مرۆڤەوە. هاوكات واقیعی كوردستان بە شێوەیەكە كاریگەریی یەكێتی بەسەر سێ ناوچەوە دیارە، بۆیە كاریگەریی هەر ناوچەیەك بەشێوەیەكە، هەر لەبەرئەوە چوارەمین كۆنگرەی ئەركێتی یەكێتی رێكبخاتەوە. ئەو ناوچانەی كە یەكێتی كاریگەریی بەسەرەوەیە ...

شادمان مەلا حەسەن دوای ئه‌وه‌ی‌ په‌یمانی‌ لۆزان له‌ ساڵی‌ 1923 په‌یمانی‌ سیڤه‌ری‌ هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌ و توركیای‌ ئه‌نادۆڵی‌ به‌ ره‌سمیی‌ ناساند و توركیای‌ له‌سه‌ر ئه‌م نه‌خشه‌یەی‌ ئێستا جێگیركرد، مسته‌فا كه‌مال پاشا سیسته‌مێكی‌ كۆماریی‌ عه‌لمانی‌ له‌م وڵاته‌ راگه‌یاند له‌ژێر كاریگه‌ریی‌ به‌نده‌كانی‌ په‌یمانی‌ لۆزان، ئه‌تاتورك زیره‌كانه‌ هاوكێشه‌ سیاسییه‌كانی‌ ئه‌وێ‌ رۆژێی‌ له‌ جیهان و ناوچه‌كه‌ خوێنده‌وه. وڵاتێكی‌ تازه‌ی‌ دامه‌زراند له‌سه‌ر هه‌ڵكه‌وته‌ی‌ جوگرافیایه‌كی‌ كاریگه‌ر. ئه‌تاتورك یه‌كه‌م ...

له‌ وه‌ته‌ی‌ عیراق له‌لایه‌ن ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی‌ ئه‌مریكاوه‌ رزگار كراوە و رژێمی‌ سه‌دام حسێن رووخێنراوە، ده‌وڵه‌تێكی‌ تازه‌ بنیادنرایه‌وه‌ كه‌ سیسته‌مێكی‌ دیموكراتی‌ فره‌یی‌ و فیدراڵییه‌، بەڵام تائێستا‌ ئه‌م وڵاته‌ له‌ دۆخێكی‌ خراپی‌ ئابووری‌ و خزمه‌تگوزاریدا ده‌خولێته‌وه‌، پاره‌یه‌كی‌ یه‌كجار زۆر و زه‌وه‌ند رووی‌ له‌م وڵاته‌ كردووه‌، به‌ڵام كاتێ‌ سه‌یری‌ رووكه‌شی‌ عیراق ده‌كه‌یت و ئاماره‌كان وه‌رده‌گری‌، شتێكی‌ ئه‌وتۆ بۆ ئه‌م وڵاته‌ نه‌كراوه‌ له‌ بنیادنانه‌وه‌ی‌ ...

دوای‌ دوو رۆژی‌ تر یه‌كێتیی‌ نیشتمانیی‌ كوردستان ته‌مه‌نی‌ ده‌بێت به‌ 44 ساڵ، ئه‌مه‌ش له‌ كورده‌واریدا پێیده‌ڵێن ته‌مه‌نی‌ جوامێری‌، واته‌ له‌ قۆناغی‌ لاوی‌ ده‌رده‌چێ. یه‌كێتی‌ له‌ رابردوودا خاوه‌ن داهێنانی‌ زۆر بوو له‌ كۆمه‌ڵگەی‌ كوردیدا. به‌ڵام ئێستا یه‌كێتی‌ قه‌تیس بووه‌ له‌ دۆخێكی‌ وه‌ستاو کە ناتوانێ هه‌نگاو بنێت به‌ ئاراسته‌ی‌ مشتوماڵ كردنه‌وه‌ی‌ خۆی‌. له‌ ماوه‌ی‌ 10 ساڵی‌ رابردوودا ده‌رچوونی‌ زۆر له‌ منداڵدانی‌ یه‌كێتی‌ ...

كه‌ركوك ئه‌و شاره‌ی‌ له‌گه‌ڵ دروستكردنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ عیراق، ئینگلیز وه‌ك سه‌ر‌چاوه‌ی‌ دابینكردنی‌ وزه‌ و داهاتی‌ زۆرینه‌ی‌ ده‌وڵه‌ته‌كه‌ خستییه‌ چوارچێوه‌ی‌ ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ تازه‌یه‌وه‌.نه‌ته‌وه‌ په‌رسته‌كانی‌ عه‌ره‌بی‌ سوننه‌ش هه‌ر زوو دركیان به‌ گرنگی‌ سه‌رزه‌وی‌ و ژێرزه‌وی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوك كرد، بۆیه‌ به‌رده‌وام عه‌ره‌بی‌ كۆچه‌ریان هێنا و تێیدا نیشته‌جێیان كرد. دوای‌ كوده‌تای‌ 14ی‌ ته‌مموزی‌ 1958 و دامه‌زراندنی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ كۆماری‌، شاڵاوی‌ ته‌عریب زیاتر بوو، له‌ به‌رامبه‌ریشدا ده‌ركردن ...

ئه‌مه‌ دروشمی سه‌ره‌كی زۆرینه‌ی خه‌ڵكی ئێران بوو له‌ دوای سه‌ركه‌وتنی شۆڕشی ئیسلامی و دامه‌زراندنی كۆماری ئیسلامیی ئێران له‌ ساڵی 1979. له‌و كاته‌وه‌ ده‌وڵه‌تێكی گه‌وره‌ی وه‌كو ئێران له‌ دۆستێك و پۆلیسێكی ئێشكگری ده‌یان ساڵه‌ بووه‌ ركابه‌رێكی سه‌رسه‌ختی ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا. چه‌ندین رووداوی تراژیدی و كاریگه‌ر هاته‌ كایه‌وه‌ كه‌وا هێنده‌ی تر په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان ئه‌و دوو وڵاته‌ی به‌ ئاراسته‌ی شێواندن برد. كۆماری ئیسلامی ...

له‌ هه‌ڵبژاردنی‌ 31ی‌ ئاداری‌ رابردوودا پارتی‌ داد و گه‌شه‌پێدانی‌ توركیا به‌ سه‌رۆكایه‌تیی‌ ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆگان، گورزێكی‌ كه‌مه‌رشكێنی‌ به‌ركه‌وت، كاتێ‌ ئه‌نجامه‌كان ده‌رچوون. شاره‌ گه‌وره‌كانی‌ هه‌موو له‌ ده‌ست دا، به‌تایبه‌ت شارێكی‌ گه‌وره‌ی‌ وه‌كو ئه‌سته‌نبوڵ زۆر كاریگه‌ریی‌ له‌سه‌ر ئاك پارتی‌ و ئه‌ردۆگان جێهێشت، چونكه‌ ئه‌سته‌نبوڵ واته‌ رۆح و دڵی‌ توركیا و كێ ئه‌و شارەی له‌ ده‌ستدابێت، ئه‌وه‌ توركیا له‌ ده‌ست ئه‌وه‌. ئاك پارتی‌ ...

هه‌موو ئاماره‌ گشتییه‌كانی‌ وڵاتان و زانیارییه‌كانی‌ سه‌ر به‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێن كه‌ له‌ داهاتوویه‌كی‌ زۆر دوور نا، به‌ڵكو له‌ 10-15 ساڵی‌ تردا، ژماره‌ی‌ دانیشتووان به‌م شێوه‌یه‌ی‌ ئێستا بڕوات گه‌شه‌یه‌كی‌ یه‌كجار زۆر به‌خۆیه‌وه‌ ده‌بینێت، به‌تایبه‌ت ژماره‌ی‌ دانیشتووانی‌ وڵاتانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاست. له‌ هه‌مان كاتدا ئه‌و وڵاتانه‌ی‌ كه‌ ژماره‌ی‌ دانیشتووانیان زیاد ده‌كات، دۆخی‌ ئابوورییان زۆر خراپه‌ ‌و له‌ ئێستادا ناتوانن دانیشتووانی‌ خۆیان ...

رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاست و وڵاتانی‌ به‌ناو جیهانی‌ سێیه‌م هێشتا له‌ قه‌یران و كێشه‌ی‌ زۆر گه‌وره‌دان، به‌هۆی‌ بوونی‌ سیسته‌م و ده‌سه‌ڵاتی خراپه‌وه‌، له‌به‌رئه‌وه‌ ناتوانرێ خۆشگوزه‌رانی‌ بۆ میلله‌ته‌كانیان وه‌دی‌ بهێنرێت، بۆیه‌ ئه‌و هه‌موو كۆچ كردنه‌ له‌وڵاتانی‌ رۆژهه‌ڵات و جیهانی‌ سێیه‌م هه‌یه‌. هه‌ر ئه‌مه‌ش وایكردووه‌ كێشه‌ی‌ سیاسی‌ و ئابووری‌ له‌م وڵاتانه‌ كۆتایی‌ نه‌یه‌ت، له‌ هه‌مووشی‌ مه‌ترسیدارتر ئه‌م وڵاتانه‌ گه‌شه‌یه‌كی‌ زۆری‌ ژماره‌ی‌ دانیشتووانیان هه‌یه‌، واته‌ ...

بیابانی‌ سەماوه‌ به‌شێكه‌ له‌ بیابانی‌ گه‌وره‌ی‌ وڵاتی‌ عیراق و سعودیه‌ و كوێت. سەماوه‌ بچووكترین پارێزگای‌ عیراقه‌ به‌ناوی‌ موسه‌ننا. خه‌ڵكی‌ ئه‌م پارێزگایه‌ زۆرینه‌ی‌ شیعه‌ مه‌زهه‌بن.ئه‌وان تاوانی‌ ئه‌وه‌یان نه‌بووه‌ كاتێ رژێمی‌ به‌عس له‌ ساڵی‌ 1988 شاڵاوی‌ به‌دناوی‌ ئه‌نفالی‌ ده‌ستپێكرد بۆ جینۆسایدكردنی‌ كورد. ئه‌و بیابانی‌ سه‌ماوه‌ی‌ كرده‌ گۆڕستانی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌ ره‌ش و رووته‌ی‌ كه‌ به‌ زه‌بری‌ هێز هه‌موویانی راپێچ كرده‌ ئه‌و بیابانه‌ و ...